BİR TASARIM MODELİ OLARAK MİMARLIK

Avusturyalı mimar Karl Schwanzer bir mimari yapıyı " dört duvar ve bir damdan daha fazlası " olarak tanımlar. Bu daha fazlası ; sanatsal, sosyolojik, antropolojik, estetik, tarihsel ve kültürel bir yapıyı ifade eder. Ama bu karmaşık yapıyı yalın bir kavrama indirgeyerek mimari yapıyı bir tasarım modeli olarak betimleyebiliriz. 

Mimari yapı belli bir biçim verilmiş mekandır. 

Mimarlığın antikiteden günümüze kadar geçerliğini koruyan temel bir takım kategorilere dayandığını söyleyebiliriz. Örneğin: De Architectura adlı yapıtıyla bu kategorileri ilk kez belirleyen Vitruviusa göre bir mimari yapıyı belirleyen temel kategoriler şunlardır : 

1. Kalıcılık sağlamlık

2. Kullanışlılık, rahatlık

3. Güzellik

Leon Battista Alberti ise De Re Aedificatoria adlı yapıtında aynı kategorileri farklı bir sırayla tekrarlar. 

1. Kullanışlılık 

2. Kalıcılık sağlamlık

3. Güzellik 

Bu kategorilere göre, mimari yapı öncelikle sağlam, doğal etkenlere karşı dirençli olmalı ve yere sağlam oturacak şekilde tasarlanmalıdır. Ayrıca işlevsel ve amacına uygun olmalıdır. 

İşlevsellik sorununa epistemolojik açıdan bakacak olursak; ereksellik ile işlevselliğin farklı değerler olduğunu görürüz. İşlevsellik burada tasarımsal bir anlama sahiptir. Mimarinin evrensel dilidir. Ereksellik ise bu evrensel dilin bir ögesidir. Ereksellik, madde ve biçim arasında yer alan üçüncü öğedir. 

Her mimari yapı madde, biçim ve erekselliğe dayalı özgün bir dili, başka bir deyişle, semantik bir yapıyı ifade eder. Mimaride karşılaştığımız Klasik, Barok , Modern ve Postmodern gibi oluşumlar aslında mimari dilin değişik semantik modelleridir. 

Modern mimari bütün geleneksel ögeleri atarak mimari dili saflaştırarak salt mimariye ulaşmak ister yoksullaşır. Teknik sistemler göstergesi haline gelir. 

Zamansallık ya da tarihsellikle diğer sanatlarda daha çok üslup olarak ortaya çıkan tarihsellik mimari yapılarda daha farklı bir değere sahiptir. Tüm sanat yapıtlarını belirleyen bu zamansallığa mantıksal zamansallık ya da aşkın zamansallık denir. Kültür varlığı olarak aşkın zamansallığa gerçek varlık olarak ise ampirik zamansallığa tabidir. 

Grek- mimarisi doğayı ölümsüz olarak ve ahenkli olarak düşünürler bu da mimari yapılarına yansır. 

Ortaçağ'da gotik katedrallerinin yüksek olmasının sebebi tek tanrılı inançtan kaynaklanır. 

Rönesans döneminde tekrardan doğaya dönüş vardır ve bir bütün olarak ele alınır. 

Barok döneminde insan doğa arasındaki bütün bozulur. Resimdeki figürler koşmaya mimaride yapılar dönmeye başlar.

Modern çağda matematiğe yönelme olur. Ve aradığı özü de küplerde bulacaktır.