SAĞLAMLIK YAPI NASIL AYAKTA DURUR

Her an yıkılacakmış gibi görünen kırılgan bir strüktüre bakarken duyduğumuz gerilim, yapıyı taşıyan iskeletle gördüğümüz şey arasındaki, yani fiziksel strüktür ile algısal strüktür arasındaki farklılığı sergiler. Bunlar aynı şey değildirler. Çünkü bir sütun, sırf bize güven vermek amacıyla strüktürel olarak gerekli olandan çok daha büyük yapılabilir. İtalya, Paestum'daki Poseidon Tapınağının kalın sütunlarında durum budur. 

Racguet an Tennis Club'ın duvarı gereğinden daha sağlam görünür ve bize strüktürel aşırılık güvencesi verir, oysa Lever Evi'nin gerçek fiziksel kolonları asılı yeşil bir cam örtüyle kapatıldığı için burada yapıyı tutanın ne olduğuna dair hiçbir görünür algısal ipucu bulunmaz. 

Wayne Eyalet Üniversitesinde Eczacılık Bölümünün tersyüz Shapero Salonu gibi bir yapı gördüğümüzde bir instabilite, yani dengesizlik duygusuna kapılıyor ve belki böylesi bir yapıyı tepe üstü yerleştiren mimar ve mühendisin ustalığına şaşkınlıkla bakakalıyoruz. Lever Evin'de mimar bir yapıyı kütlesel ve "ağır" ötekiyse "hafif" olarak duyumsayacağımızı bilerek bizim katı taş ve saydam cama ilişkin farklı algılarımızla oynuyordu. 

Frank Furness, şimdi ne yazık kı yıkılmış olan 1876-1879 tarihli, Philadelphia, Provident Life and Trust Company binasında bunu örnekler. Bu yapı, muazzam bir ağırlık duygusunu sıla vuruyordu ve yapı bölümleri, aşağı doğru kayarak birbirinin içine geçirilmiş ve sıkıştırılmış gibi görünüyordu. 

DİKME VE LENTO 

Strüktürün başlangıcı, ister taştan, tuğladan, kerpiç ya da balçık bloklardan, ister cam bloklardan ya da başka değişik malzemelerden yapılmış olsun, duvardır. Ama duvarlarla çevrili oda da ışık ve görüş olmadığı için bu duvarın açılması gerekir. Bu açığın üzerinde ki bloklar ya da tuğlalar yerçekimine karşı desteklenmelidir ve bu ya bir kiriş ya da bir kemer aracılığıyla yapılır. Yukarıdaki duvarı taşımak için bir duvara yerleştirilmiş böylesi bir kirişe LENTO denir. Kolon ve kiriş ya da dikme ve lento sistemi kalıcı maddelerle yapılan insan yapıları kadar eskidir. Arkeolojik ve antropolojik kanıtlar, dayanıklı taşın kullanılmasından çok daha önce, akşap ya da bağlı papirüs kamıştan kolon ve kiriş sistemlerinin kullanıldığını gösteriyor. İnsanlar kolonları ve kirişleri bir kaç yüzyıldır kullanıyor olabilirler. Böylesi bir sisteme, Latince trabs ya da kirişden türetilerek, kirişli sistem denir.

Kristal malzeme olan taş ve beton, lifli ahşaptan daha az çekme dayanımına sahiptir ve verili bir açıklık üzerindeki ahşap bir kiriş aynı yükü taşıyan taş bir kirişi çatlatabilecek bir yükü taşıyabilir. Kuşkusuz, taş kiriş kendi başına çok daha ağır olarak işe başlar. Büyük basınç dayanımına sahip olan beton kirişlerde çözüm betonun içine çekme kuvvetlerini alacak bir şey yerleştirmektir. Bu Romalılar tarafından, modern zamanlarda olduğu gibi, içine daha sonra sıvı betonun döküleceği kalıbın içine demir ( şimdi Çelik ) çubuklar yerleştirilerek yapılmaktaydı. Sonuç BETONARME dir. 

ÇERÇEVELER 

Dikmelerin ve lentoların iki boyutlu düzlemsel sistemi üç boyutta yayılmış olarak tasarlanırsa sonuç bir çerçevedir. 

KEMER

Bir kez daha temel kagir duvara dönersek, bir açıklığı geçmek için bir seçenek bulunduğunu keşfederiz-Kemer. Lento gibi kemer de taştan yapılabilir, ama kemer iki büyük üstünlüğe sahiptir. İlk olarak, kagir kemer birçok küçük parçadan, kıskı şeklinde kemer taşlardan oluşur, böylece büyük taş bloklarla uğraşmanın yanı sıra, çatlağı ve kusuru olmayan büyük bir taş lento bulma gibi kesin bir zorunluluktan kurtulma olanağı sağlar. İkinci olarak, fiziksel özellikleriyle, kemer, taş bir lentoların göre çok daha büyük açıklıkları geçebilir. 

TONOZLAR

Kemerlerde inşa edilmiş kemerli bir strüktür, strüktürel olarak düz bir düzlem üzerinde hareket eder; ama eğer kemer mekanda ötelenirse meydana gelen şekil bir tonozdur. Beşik kemer durumunda, meydana gelen tonoza tünel tonoz ya da beşiktonoz denir. Romalılar tarafından erken dönemde tasarlanan bir çözüm ana tonoza dik açılı, birbirleriyle kesişen ek tonozlar eklemekti; böylece, her bir ucunda ve kenarları boyunca geniş yarım dairesel lunetteler tarafından açılan çapraz tonoz elde edildi. 

KAFES KİRİŞLER

Romalılar ondokuzuncu ve yirminci yüzyıllarda büyük yapıların temel öğesi olduğunu kanıtlayan bir başka strüktüle tip de kullandılar- kafes kirişler. Geleneksel kafes kirişi üçgen şekiller ya da hücreler şeklinde düzenlenmiş ahşaplardan yapılıyordu. Geometrik yapısı dolayısıyla üçgenin, kenarlarından biri bükülmeden ya da bozulmadan şekli değiştirilemez. Bu nedenle, üçgenleri birbirine ekleyerek görece hafif olmasına karşın oldukça sağlam uzatılmış figürler yapmak olanaklıdır. 

Uzay kafesi ve geodezik kubbeler : Dikme ve lentoda ya da kemerde olduğu gibi kafes kirişi de, yeni bir strüktür tipi oluşturmak üzere üç boyutta uzatılabilir. 

KABUKLAR: Diğer bir strüktürel tip kabukları kullanır. Tipik olarak betondan yapılan kabuklar çok kalın ve ağır ya da son derece ince ve hafif olabilirler. 

TEKNOLOJİ VE RİSK : Yeni bir teknoloji geliştirildiğinde onu kullanmak için önüne geçilmez bir istek duymak insani bir tutkunun bir parçası gibi gözüküyor. 

KÜLTÜREL BİR İFADE OLARAK STRÜKTÜR : Strüktür yeni bir çerçeve ya da kılıf yaratmaktan daha fazla bir şeydir. Seçilen malzemeler ve bunların kütleselliği ya da maddesizliği çağrıştıracak şekilde bir araya getiriliş biçimleri bir kültürün kendisine ve tarihle ilişkisine dair sahip olduğu bakış açısının bir parçasıdır.